Voorwoord
In de abdij Roosenberg te Waasmunster bevindt zich een uniek boekwerk: de zogenaamde ‘Slaper’. In 1542, kende de abdij, dank zij haar uitgebreide grondbezit, het hoogtepunt van haar materiële welvaart , De toenmalige abdis van de abdij, Jozijne van Steelant, besloot toen dat er een allesomvattend overzicht moest worden opgesteld van het grondbezit van de abdij. In 1557 was men klaar met het samenstellen van het register. Het vermeldt in prachtig handschrift alle eigendommen, renten en tienden die het klooster in bezit had in de tegenwoordige provincie Oost-Vlaanderen,
namelijk te Elversele, Tielrode, Sint-Niklaas, Nieuwkerken, Belsele, Sinaai, Lokeren, Daknam, Eksaarde, Moerbeke, Stekene, Sint-Pauwels, Vrasene, Beveren, Melsele, Zwijndrecht, Verrebroek, Haasdonk, Kruibeke, Bazel, Rupelmonde, Temse, Moerzeke, Hamme, Zele, Kalken, Aalst, Oordegem, Gent, Merkegem; en in het tegenwoordige Zeeuws-Vlaanderen, namelijk te Axel, Beoostenblij, Hulst, SerPauwelspolder en Saeftinge. De honderden stukken grond worden elk aangeduid met hun oppervakte, de goederen die het afbakenen, de namen van de leenmannen of pachters en de vierschaar waar het ’te wette gaet’.
De Slaper heeft nu vooral betekenis als bron voor genealogisch onderzoek in het Land van Waas en het aangrenzende Zeeuws-Vlaanderen. Men vindt in het register een groot aantal personen: pachters, eigenaars en aangrenzende buren. Ook onderlinge verwantschappen, soms over drie generaties, zijn er uit af te leiden. Er worden personen vernoemd met hun vader en grootvader, of met hun echtgenoot of echtgenote.
Zo kan men vanaf ca. 1550 soms twee of zelfs drie generaties in de tijd teruggaan, dus tot personen die geboren zijn in de tweede helft van de 15de eeuw. Veel personen in de Slaper zal men ook tegenkomen in de hoofdcijnsboeken; een unieke genealogische bron in het Land van Waas. Dank zij de Slaper is het mogelijk veel hoofdcijnsplichtigen te lokaliseren omdat hun woonplaatsen zijn weergegeven. Aanduiding van de grootte van het areaal landbouwgrond dat de pachters en eigenaren bewerkten geeft inzicht in hun welvaart. In dit verband is er ook aansluiting met de
Penningkohieren uit de tweede helft van 16de eeuw, registers die, dank zij de inzet van enkele genealogen uit de Kring VVF Land van Waas, bewerkt en toegankelijk gemaakt worden.
Het doel van deze cd waarop in facsimile de integrale tekst van de Slaper, een verklarende inleiding en een register op familienamen is tweeledig: enerzijds het ontsluiten van dit unieke document voor een brede schare van geïnteresseerden, anderzijds het kostbare en kwetsbare boekwerk behoeden voor beschadiging.
Wij danken de abdij Roosenberg, meer bepaald de Eerwaarde Heer Henri Raemdonck die zorgde voor het behoud van het patrimonium en de uitrusting van het museum en archief. Bijzondere erkentelijkheid gaat ook uit naar Zuster Trees Verstuyft, conservator van het museum van de abdij die ook het archief onder haar hoede heeft. Zij stond ons toe de Slaper folio voor folio te fotograferen.
De Eerwaarde Heer Albert Truyman danken we voor de prachtige lay-out en digitale bewerking van de honderden foto’s en de heer Jean-Pierre Vaneygen voor de computertechnische
samenstelling van deze cd.
Honoré Rottier